ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਸੌਰਭ ਯਾਦਵ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗਵਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ, ਨੂੰ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਵਾਂਗ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਅੰਤਿਮ ਵਿਦਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇੱਥੇ ਫੌਜੀ ਰਸਮਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਹਾਦਸੇ ‘ਚ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਦੇ ਨਾਲ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਇਕ ਹੋਰ ਪਾਇਲਟ ਦਾ ਆਸਾਮ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਗੁਹਾਟੀ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਇਲਾਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਫੌਜ ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਨੇ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕੋਰਟ ਆਫ ਇਨਕੁਆਰੀ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਦੋ-ਸਿਤਾਰਾ ਰੈਂਕ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗਾ।
ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਚੀਤਾ ਅਤੇ ਚੇਤਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਲੋੜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੁਰਾਣੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ‘ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਚੀਤਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦੀ ਇਹ ਦੂਜੀ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਮਾਰਚ 2022 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਫੌਜ ਦਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਜੋ ਉੱਤਰੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਗੁਰੇਜ਼ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੱਗੇ ਪੋਸਟ ‘ਤੇ ਫਸੇ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਕ੍ਰੈਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਇਲਟ ਦੀ ਵੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਪਾਇਲਟ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।
ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਸੌਰਭ ਯਾਦਵ ਫੌਜ ਦੇ ਏਵੀਏਸ਼ਨ ਵਿੰਗ (ਏਅਰ ਵਿੰਗ) ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਰੁਟੀਨ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚੀਤਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਤਵਾਂਗ ਨੇੜੇ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਜਰ ਰੈਂਕ ਦਾ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਪਾਇਲਟ ਵੀ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹਾਲਤ ‘ਚ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਜਾਇਆ ਗਿਆ ਪਰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਯਾਦਵ ਦੀ ਜਾਨ ਨਹੀਂ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕੀ। ਫੌਜ ਦੀ ਪੂਰਬੀ ਕਮਾਂਡ ਵੱਲੋਂ ਟਵੀਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸ਼ੋਗ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਮਾਂਡਿੰਗ ਅਫਸਰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਆਰ. ਪੀ. ਕਲਿਤਾ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਰੈਂਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਸੌਰਭ ਯਾਦਵ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰਤਵ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਿਆਂ ਸਰਵ-ਉੱਚ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ।
ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਅਜੈ ਭੱਟ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਬਲਾਂ ਦੇ 42 ਜਵਾਨ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਚੀਤਾ ਅਤੇ ਚੇਤਕ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਫੌਜ ‘ਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਕੁਝ 30 ਤੋਂ 50 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਉਮਰ 2023 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਖਤਮ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸਲੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਫ੍ਰਾਂਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਫੌਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
1960 ਅਤੇ 1970 ਵਿਚਾਲੇ ਲਗਭਗ 400 ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 50% ਫੌਜ ਦੇ ਕਾਫਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਬਹੁਮੰਤਵੀ ਅਤੇ ਔਖੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਹ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਕਈ ਵਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਫੌਜ ਕੋਲ ਹੁਣ ਲਗਭਗ 180 ਚੀਤਾ, ਚੇਤਕ ਅਤੇ ਚੀਤਲ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਨ। ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਕੋਲ 120 ਚੀਤਾ ਅਤੇ ਚਾਤਕ ਹਨ। ਚੇਤਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਨੂੰ ਚੀਤਾ ਦਾ ਸੁਧਾਰਿਆ ਸੰਸਕਰਣ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੇੜੇ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ 2015 ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਬਣਾਉਣੇ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਸ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।