ਵਿਸ਼ਵ ਧਰਤੀ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਰਕਸ਼ਕ ਵਰਲਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਨੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤਾਨਾ ‘ਚ ਆਪਣੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁਹਿੰਮ ‘ਲਵ ਫਾਰ ਫਾਊਂਟੇਨ ਪੈੱਨ’ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਵਾਇਆ। ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਸਟਾਫ਼ ਵੀ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਿਆ।
ਨੈਨੀਤਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ 24 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਧਰਤੀ ਦਿਵਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦੌਰਾਨ 24 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਨੂੰ ਟੋਨਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਰਕਸ਼ਕ ਵਰਲਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਹਫੇ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਦਿਲਚਸਪ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਕਰਵਾਈ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੰਜੇ ਵੋਹਰਾ ਨੇ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਪਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਘਟਾ ਕੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ‘ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ’ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖ਼ਤਰੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਕਾਰਨ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਵਧਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਦੀ ਬਰਫ਼ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਿਘਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਵਾ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਜਾਨਵਰਾਂ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਜਾਨਵਰ ਪਲਾਇਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਨਸਲਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿਗੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਖੇਤੀ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਮੀਂਹ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਜੀਵਨ ਜੀਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਲਾਤ ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਔਖੇ ਹਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਅ ਰਹੇ ਹਨ, ਲਈ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸੰਜੇ ਵੋਹਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ’ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਹੈ ਕਿ ਪਾਲੀ ਜਾ ਰਹੀ ‘ਖਪਤਕਾਰਵਾਦ’ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਅੱਜ ਜੋ ਵੀ ਸਮਾਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਬਿਜਲੀ ਜਾਂ ਬਾਲਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖ਼ਰੀਦਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖ਼ਰੀਦਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਸਿਆਹੀ ‘ਸੁਲੇਖਾ’ ਅਤੇ ਉਸੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਦੇ ਪੈੱਨ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਾਲ ਪੁਆਇੰਟ ਪੈੱਨ ਅਤੇ ਜੈੱਲ ਪੈੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ, ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਫੁਹਾਰਾ ਪੈੱਨ ਵੰਡਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਹੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਬਾਰ ਬਾਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਫੌਜੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਰੇਜੀਨਾ ਰਿਖੀ ਨੇ ਰਕਸ਼ਕ ਵਰਲਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ‘ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ’ ਦੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ। ‘ਲਵ ਫਾਰ ਫਾਊਂਟੇਨ ਪੈੱਨ’ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਲੋਕ ਮੁਫਤ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪੈਨ ਅਤੇ ਸਿਆਹੀ ਨਾਲ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਣ। ਧਰਤੀ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਵਿੱਚ ਟਾਨਾ ਸਕੂਲ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਇੰਚਾਰਜ ਅੰਕਿਤਾ ਆਰੀਆ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਰਸਮੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਸੀਮਤ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਇਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਗਮ ਸੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਮਾਤਾ ਚੰਪਾਦੇਵੀ ਨੇ ਸਾਦਾ ਅਤੇ ਸੁਆਦੀ ਭੋਜਨ ਪਕਾਇਆ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਖਿਲਾਇਆ।
ਧਰਤੀ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਯੂਐੱਸ ਸੈਨੇਟਰ ਗੇਰਾਲਡ ਨੈਲਸਨ ਵੱਲੋਂ 1970 ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਿੱਖਿਆ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਧਰਤੀ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 192 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
