ਭਾਰਤ ਨੇ ਮੱਧਮ ਦੂਰੀ ਦੀ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਆਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਈਮ ਦਾ ਸਫਲ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਚਾਂਦੀਪੁਰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰੇਂਜ ‘ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰੀਖਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਵੀਂ ਆਕਾਸ਼ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉੱਡ ਰਹੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤੀਹ ਸਾਲ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੁਰਾਣੀ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਬੇੜੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਈਮ ਨਾਮ ਦੇ ਇਸਦੇ ਨਵੇਂ ਸੰਸਕਰਣ ਨੇ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਕਾਸ਼ ਗਾਈਡਡ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਇਹ ਤੀਜਾ ਸੰਸਕਰਣ ਹੈ।
ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਡੀਆਰਡੀਓ ਵੱਲੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਆਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਹੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਰੇਡੀਓ ਫਰੀਕੁਐਂਸੀ ਸੀਕਰ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ। ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਡਾਰ ਨਾਲ ਲੈਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਾਲੀ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਲਾਂਚ ਭਾਰ ਲਗਭਗ 750 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ। ਲੰਬਾਈ 5.78 ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਵਿਆਸ 35 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੈਚ 2.5 ਦੀ ਸਪੀਡ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਆਕਾਸ਼ ਤੱਕ ਦੀ 18 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ।
ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਡੀਆਰਡੀਓ ਨੇ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਡੀਆਰਡੀਓ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਮ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਹੁਣ ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾਈ ਤੇ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਨਤੀਜੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਉਡਾਣ ਪ੍ਰੀਖਣ ਲਈ ਆਕਾਸ਼ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸੋਧੀ ਹੋਈ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਆਕਾਸ਼ ਤੋਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਜਾਂ ਪਹੀਏ ਵਾਲੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੋਂ ਵੀ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਮਾਰਗ ਅਤੇ ਉਡਾਨ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀਪੁਰ ਦੇ ਆਈਟੀਆਰ ਵਿਖੇ ਉਪਲਬਧ ਰਾਡਾਰ, (ਇਲੈਕਟ੍ਰੋ ਆਪਟੀਕਲ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਸਿਸਟਮ (ਈਓਟੀਐੱਸ ਅਤੇ ਟੈਲੀਮੈਟਰੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਹੋਈ ਕੈਬਨਿਟ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਨਿਰਯਾਤ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਡੀਆਰਡੀਓ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੰਮ:
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਸਫਲ ਪ੍ਰੀਖਣ ਲਈ ਡੀਆਰਡੀਓ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ, ਰੱਖਿਆ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗ (ਡੀਪੀਐੱਸਯੂ) ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਡੀਆਰਡੀਓ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਫਲ ਉਡਾਨ ਪ੍ਰੀਖਣ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਡੀਆਰਡੀਓ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਰੱਖਿਆ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਆਰਡੀਓ) ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਡਾ. ਜੀ ਸਤੀਸ਼ ਰੈੱਡੀ ਨੇ ਆਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਸਫਲ ਉਡਾਣ ਪ੍ਰੀਖਣ ਲਈ ਸਮੁੱਚੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਡਾ. ਰੈੱਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਈਮ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ( ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ) ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਹੋਰ ਖਤਰਨਾਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ:
ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੀਖਣ 1990 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ 2009 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਹੁਣ ਕੁੱਲ ਤਿੰਨ ਐਡੀਸ਼ਨ ਹਨ। ਆਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਈਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਸਦੇ ਦੋ ਰੂਪ ਆਕਾਸ਼ ਐੱਮਕੇ 1 ਅਤੇ ਆਕਾਸ਼ 1 ਐੱਸ ਸਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ 1000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 8 ਤੋਂ 10 ਗੁਣਾ ਘੱਟ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ 2 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ।
