ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਏਪੀ ਸਿੰਘ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਮੁਧ ਨਿਓਮਾ ਏਅਰ ਬੇਸ ‘ਤੇ ਉਤਰੇ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਰਸਮੀ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਇੱਕ ਸੀ-130J ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਿਓਮਾ ਏਅਰ ਬੇਸ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਇਹ ਲੱਦਾਖ ਦਾ ਚੌਥਾ ਪੱਕਾ ਅਤੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਨਵੇ ਹੈ। ਇਹ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ (LAC) ਤੋਂ ਸਿਰਫ 23 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਨਿਓਮਾ ਏਅਰਬੇਸ ਵਿੱਚ 2.7 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਰਨਵੇ ਹੈ ਜੋ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। “ਮੁਧ-ਨਯੋਮਾ” ਨਾਮ ਏਅਰਬੇਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਥਿਤ ਮੁਧ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।
ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਏਪੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਪੱਛਮੀ ਹਵਾਈ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਮੁਖੀ ਏਅਰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਜਤਿੰਦਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਵੀ ਸਨ। ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 13,700 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ, ਮੁਧ-ਨਯੋਮਾ ਏਅਰਬੇਸ ਚੀਨ ਨਾਲ ਵਿਵਾਦਤ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਰਣਨੀਤਕ ਸੰਪਤੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਤੰਬਰ 2023 ਵਿੱਚ ਇਸ 218 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ। ਬਾਰਡਰ ਰੋਡਜ਼ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਬੀਆਰਓ) ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਪਾਰਕਿੰਗ ਹੈਂਗਰ, ਏਅਰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਕੰਟ੍ਰੋਲ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਪਾਰਕਿੰਗ ਅਤੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਲਈ ਕਿਲਾਬੰਦ ਖੇਤਰ ਵਰਗੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਚੀਨ ਨਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਰੁਕਾਵਟ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਲਈ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੜਕਾਂ, ਪੁਲਾਂ, ਸੁਰੰਗਾਂ, ਏਅਰਫੀਲਡਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਪੈਡਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਨਿਓਮਾ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ, ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਰਨਵੇਅ ਸੀ, 1962 ਦੇ ਚੀਨ-ਭਾਰਤ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਸਤੰਬਰ 2009 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਸਰਗਰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ AN-32 ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਜਹਾਜ਼ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਉੱਥੇ ਉਤਰਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸੰਚਾਲਨ ਰਨਵੇ ਲੇਹ, ਥਾਈ ਅਤੇ ਕਾਰਗਿਲ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਸਿੰਧੂ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਸਥਿਤ ਨਿਓਮਾ, ਲੇਹ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 180 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਤਾਪਮਾਨ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਈਨਸ 20 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਚੁਸ਼ੂਲ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਬੰਦ ਐਡਵਾਂਸਡ ਲੈਂਡਿੰਗ ਗ੍ਰਾਊਂਡ (ALG) ਨੂੰ ਵੀ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫੌਜੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ALG ਇੱਕ ਅੱਗੇ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪੱਕਾ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਰਨਵੇ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਹਵਾਈ ਵਾਹਨਾਂ ਸਮੇਤ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
